Kontroluj dane na smartfonie
i prywatność online
Mogłoby się wydawać, że twoje dane nie mówią o tobie nic wielkiego. W końcu kogo obchodzi, czy lubisz muzykę country, kupujesz za wiele par butów, czy planujesz wakacje z rocznym wyprzedzeniem?
Problem leży w tym, co się z twoimi danymi dzieje. Z czasem ze zgromadzonych na twój temat danych wyłaniają się prywatne informacje – o twoich nawykach, aktywności, relacjach, preferencjach, przekonaniach i tajemnicach. Stają się one widoczne dla tych, którzy je analizują i czerpią z nich korzyści, na przykład firm i brokerów danych.
Z Data Detox Kit dowiesz się, jak i dlaczego tak się dzieje. I poznasz praktyczne sposoby na kontrolowanie śladów swojej obecności w sieci.
Zaczynamy!
1. Zmień nazwę urządzenia
W którymś momencie telefon otrzymał od ciebie „imię”, które pojawia się, kiedy korzystasz z funkcji Wi-Fi i Bluetooth. Nazwa telefonu mogła również zostać automatycznie wygenerowana w trakcie konfiguracji.
Oznacza to, że nazwa „Telefon Janka Nowaka” wyświetla się właścicielom sieci Wi-Fi oraz, jeśli masz włączony Bluetooth, wszystkim osobom, które również mają włączony Bluetooth i znajdują się w pobliżu.
Kiedy pojawiasz się w kawiarni, restauracji czy na lotnisku, nie anonsujesz się z imienia i nazwiska. I twój telefon też tego nie powinien robić.
Możesz zmienić nazwę telefonu na taką, która nie wskazuje bezpośrednio na ciebie, ale wciąż pozostaje osobista. Jak to zrobić?
Android:
- Zmień nazwę dla funkcji Wi-Fi:
- Ustawienia →
- Wi-Fi →
- Menu →
- Zaawansowane / Więcej opcji →
- Wi-Fi Direct →
- Edytuj nazwę telefonu
- Zmień nazwę dla funkcji Bluetooth:
- Ustawienia →
- Bluetooth →
- Włącz Bluetooth, jeśli jest wyłączony →
- Menu →
- Edytuj nazwę telefonu
- Wyłącz Bluetooth
iPhone:
- Zmień nazwę telefonu:
- Ustawienia →
- Ogólne →
- To urządzenie →
- Zmień nazwę
Nie masz weny? Co powiesz na imię ulubionej serialowej postaci albo powiedzenie typu „Sezamie, otwórz się”?
Chcesz poznać więcej sposobów na zwiększenie prywatności podczas korzystania z telefonu? Przeczytaj artykuł Give Your Device a Fresh Start.
2. Zniknij z mapy
Dane o lokalizacji to na pozór przypadkowe strzępki informacji, ale gdy spojrzy się na nie całościowo, mogą wyjawić coś ważnego o tobie i twoich zwyczajach, na przykład to, gdzie mieszkasz, gdzie pracujesz i gdzie lubisz spotykać się ze znajomymi. Dlatego tak wiele firm i brokerów danych chce je pozyskać.
To całkiem zrozumiałe, że apka do nawigacji ma dostęp do twojego położenia. Ale zaskoczyć cię może, jak wiele innych aplikacji dostało od ciebie zgodę na dostęp do danych o lokalizacji.
Przejrzyj zgody na dostęp dla każdej aplikacji i wyłącz usługi lokalizacji w tych, które ich nie potrzebują (czy gra naprawdę musi wiedzieć, gdzie jesteś?), i tych, którym nie chcesz zdradzać swojego położenia.
Android:
- Ustawienia →
- Aplikacje →
- Ustaw dostęp do lokalizacji dla poszczególnych aplikacji
iPhone:
- Ustawienia →
- Prywatność →
- Usługi lokalizacji →
- Ustaw dostęp do lokalizacji dla poszczególnych aplikacji
Możesz również wyłączyć usługi lokalizacji dla całego telefonu, kiedy z nich nie korzystasz. Bonus: bateria będzie działać dłużej! Zawsze możesz włączyć je ponownie, kiedy będzie ci potrzebna mapa czy prognoza pogody.
Android:
- Ustawienia →
- Bezpieczeństwo i lokalizacja / Lokalizacja →
- Wyłącz lokalizację
iPhone:
- Ustawienia →
- Prywatność →
- Usługi lokalizacji →
- Wyłącz usługi lokalizacji
Więcej informacji o tym, jak wyłączyć usługi lokalizacji w mapach i kontach Google, znajdziesz w artykule Degooglise Your Life.
3. Posprzątaj w apkach
Apki do mediów społecznościowych, gier czy pogody są zainteresowane twoimi danymi. I mogą zebrać ich sporo.
Pozbywając się apek, z których nie korzystasz, zafundujesz sobie porządny cyfrowy detoks.
Poza tym takie porządki zwalniają miejsce w telefonie, zmniejszają zużycie danych i zwiększają wydajność baterii. A w zależności od usuniętej aplikacji poprawić się może również wydajność całego urządzenia.
Android:
- Ustawienia →
- Aplikacje →
- Wybierz apkę, którą chcesz usunąć →
- Odinstaluj
iPhone:
- Naciśnij i przytrzymaj ikonę apki do momentu, w którym pojawi się menu.
- Wybierz opcję usunięcia aplikacji z listy.
- Potwierdź usunięcie apki.
Jeśli płacisz za jakąś usługę, przed usunięciem apki anuluj wszelkie subskrypcje i przyszłe opłaty (żeby nie zdziwić się nieprzyjemnie, kiedy dostaniesz rachunek). Proces anulowania opłat może się różnić dla różnych usług, więc sprawdź sekcję najczęściej zadawanych pytań na stronie usługi lub poproś o wsparcie dział obsługi klienta.
Porządki w apkach znacząco wpływają na ilość wysyłanych przez ciebie danych, a to może z kolei wpłynąć na ilość danych o tobie, które gromadzą i wykorzystują firmy i na podstawie których przyjmują założenia na twój temat. Istnieją alternatywy dla wielu apek, które działają podobnie, ale nie gromadzą i nie sprzedają twoich danych.
Polecane apki znajdziesz w Centrum Apek Alternatywnych.
Jeśli zmiana wielu narzędzi, z których korzystasz, to za dużo na raz, zacznij od jednej apki lub dwóch. Na początek przyjrzyj się przeglądarce: czy możesz ją zastąpić Firefoksem, Chromium lub inną usługą zapewniającą większą prywatność?
Chcesz jeszcze trochę posprzątać? Przeczytaj artykuł Declutter Your Phone With an App Cleanse i zrób sobie apkowy detoks.
4. Usuń ślady
Przeglądarka w telefonie przechowuje wiele informacji na twój temat – gdzie się znajdujesz, co wyszukujesz, z jakich stron internetowych korzystasz – i może je przekazać dalej.
Ale kilka zmian pomoże ci przejąć kontrolę.
Telefony, tablety i komputery mają zwykle fabrycznie zainstalowane przeglądarki, dla których twoja prywatność nie jest priorytetem. Zamiast nich możesz pobrać i stosować przeglądarkę, która domyślnie chroni twoją aktywność w sieci, zabezpieczając cię przed trackerami.
Jeszcze większą prywatność dadzą ci dodatki i rozszerzenia (łatwe do zainstalowania miniprogramy dla przeglądarki, które zwiększają prywatność online).
Żeby zablokować szpiegujące cię reklamy i niewidzialne trackery, zainstaluj uBlock Origin (dla przeglądarek Chrome, Safari i Firefox) lub Privacy Badger (dla przeglądarek Chrome, Firefox i Opera).
Żeby zapewnić bezpieczne połączenie ze stronami internetowymi, o ile to możliwe, zainstaluj HTTPS Everywhere: rozszerzenie dla przeglądarki, które szyfruje i zabezpiecza twoje połączenie z wieloma popularnymi stronami internetowymi podczas przesyłu danych. Jeśli korzystasz z Safari, możesz ustawić domyślną wyszukiwarkę na produkt, który nie należy do firmy Google, na przykład DuckDuckGo, i będzie automatycznie przekierowywał cię na szyfrowane połączenia.
Firefox oferuje wiele innych sposobów na wzmocnienie przeglądarki. Na stronie addons.mozilla.org dowiesz się więcej.
Zastanawiasz się, co jeszcze dodać do przeglądarki? Przeczytaj artykuł Fortify Your Browser.
5. Odtaguj siebie i innych
Zdarzyło ci się otagować zdjęcie i posty znajomych i dołożyć swoją cegiełkę do sterty zgromadzonych o nich danych?
Ulżyj im (i przy okazji swojemu sumieniu) i odtaguj ich z jak największej ilości zdjęć i postów.
Dziel się wiedzą! Zachęcaj znajomych, rodzinę i współpracowników do opanowania wymykających się spod kontroli danych. Jeśli wszyscy przyłożymy się do kontroli naszych cyfrowych śladów, pomożemy sobie nawzajem w detoksie.
Jeśli przydały ci się te porady i czujesz się lepiej, zastanów się, czy nie wprowadzić kolejnych zmian – więcej wskazówek znajdziesz w artykułach Degooglise Your Life i Renovate Your Social Media Profile. A jeśli chcesz rzadziej korzystać z telefonu, przeczytaj Smartphones Call for Smart Habits.