Կողպե՛ք էկրանը. գաղտնաբառը, նախշերը, մատնահետքը, դեմքի նույնականացումը, որ Դուք օգտագործում եք, մի քանիսն են լավագույն պաշտպանական միջոցներից, որոնք կարող եք կիրառել նրանց դեմ, ովքեր ցանկանում են հասանելիություն ստանալ Ձեր սարքին: Բայց կան բազմաթիվ այլ միջոցներ, ուստի կարող եք դժվարանալ հասկանալ՝ որը կարող է ճիշտ լինել Ձեզ համար:

Հեռախոսի, թաբլեթի կամ համակարգչի վրա ցանկացած տեսակի «կողպեք» ունենալը Ձեզ ավելի աապահով է դարձնում, քան ընդհանրապես ոչինչ չունենալը: Եվ չնայած դռների վրա դնելու տարբեր տեսակի կողպեքներ կան, դրանց մի մասն ավելի ամուր են, քան մյուսները:

Բոլոր կողպեքներից երկար, ինքնատիպ գաղտնաբառերն ամենաուժեղն են: Դա նշանակում է, որ Ձեր գաղտնաբառը պետք է պարունակի տառեր, թվեր և հատուկ նիշեր:

Օրինակ, եթե Դուք օգտագործում եք գաղտնաբառի կողպեքը, կարող եք ավելի երկար գաղնաբառ դնել: Նախշերո՞վ գաղտնաբառ եք օգտագործում: Գուցե նախշն ավելի՞ երկարացնեք: Կամ եթե օգտագործում եք 1234 PIN-ը, գուցե փոխարենը 7 անգամ զառ գցեք և 7 նիշանոց գաղտնաբա՞ռ կազմեք: Փոքրիկ փոփոխությունը կարող է երկար ժամանակ պահել վերահսկողությունը Ձեր սարքերի վրա:

Որակյալ գաղտնաբառ կազմելը հեշտ է: Դրա համար պարզապես պետք է հետևեք մի քանի հիմնական սկզբունքների: Ձեր գաղտնաբառը պետք է լինի.

• Երկար. գաղտնաբառը պետք է բաղկացած լինի առնվազն 8 նիշից: Ավելի լավը լինելու համար՝ 16-20 նիշից:
• Ինքնատիպ. յուրաքանչյուր կայքի համար օգտագործեք տարբեր գաղտնաբառեր:
• Պատահական. Ձեր գաղտնաբառը չպետք է որոշակի տրամաբանական հաջորդականություն ունենա կամ հեշտ լինի գուշակել: Այստեղ շատ օգտակար են գաղտնաբառերի մենեջերները (password manager):

Ամենաուժեղ գաղտնաբառը թվերի, տառերի և հատուկ նշանների համակցությունն է:

Այս արժեքավոր խորհրդին հետևելով՝ կարող եք կազմել ավելի ուժեղ և դժվար գուշաշկվող գաղտնաբառ: Գաղտնաբառերի որոշ համակարգեր, ցավոք, թույլ չեն տալիս Ձեզ օգտագործել հատուկ նիշեր (օրինակ՝ @#$%-=+), բայց տառերի և թվերի երկար համակցումը ավելի լավ է, քան կարճ գաղտնաբառը:

Գաղտնաբառեր գեներացնելու կամ դրանք պահելու համար լավ կլինի օգտագործեք գաղտնաբառերի մենեջերներ, օրինակ 1Password and KeePassXC, որոնք ամենաշատն են խորհուրդ տրվում անվտանգության փորձագետների կողմից. սրանք հավելվածներ են, որոնց նպատակն է պաշտպանել Ձեր գաղտնաբառը և այլ զգայուն տվյալներ:

Միացրեք երկքայլ (2FA) կամ բազմաքայլ (MFA) հաստատում, ինչը նշանակում է, որ անգամ եթե որևէ մեկը գտնում է Ձեր գաղտնաբառը, Ձեր օգտահաշիվ մուտք գործելու համար նրան հասանելի չեն լինի լրացուցիչ տվյալները:

Աչքի անցկացրեք Ձեր կողմից ամենաշատ օգտագործվող կայքերի և հավելվածների անվտանգության կարգավորումները՝ տեսնելու՝ արդյոք կարող եք տեղադրել այդ լրացուցիչ բանալին: Սկսեք ամենակարևորներից՝ ֆինանսական հավելվածներ կամ փոստային հասցեների ծառայություններ, որոնք Դուք օգտագործում եք վերականգնելու Ձեր մյուս օգտահաշիվները:

Google:

• Մուտք գործեք. myaccount.google.com →
• Անվտանգություն →
• Երկքայլ հաստատում →
• Միացնել

Facebook:

• Մենյու →
• Կարգավորումներ →
• Անվտանգություն և Լոգին →
• Միացնել երկքայլ հաստատում

Խորհուրդ. հաստատման հաջորդ քայլը կարգավորելիս Դուք պետք է Ձեր անձը հաստատելու երկրորդ ուղի ընտրեք: Աշխատեք խուսափել SMS-ի տարբերակից (երբ տեքստային հաղորդագրություն է ուղարկվում Ձեր հեռախոսահամարին)՝ որպես երկրորդ քայլ, քանի որ կարող եք կորցնել Ձեր հեռախոսը: Էլփոստը սովորաբար ավելի հուսալի տարբերակ է:

Ինչպես որ հոգ եք տանում Ձեր տան թանկարժեք իրերի մասին, նույն կերպ էլ պետք է վարվեք այն տեղեկատվության հետ, որ պահում եք վիրտուալ տիրույթում. կլինի դա Ձեր ֆինանսական հաշվետությունները, անձնագրի սկանը, անգամ Ձեր հասցեն համ հեռախոսի համար. մտածեք՝ որտեղ եք պահում Ձեր ամենաթանկարժեք անձնական տվյալները և ինչպես կարող եք պաշտպանել դրանք:

Կետային մաքրումը հիանալի միջոց է, եթե ցանկանում եք մաքրել սուրճից մնացած հետքը: Ձեր փոստային հասցեում կամ այլ օգտահաշիվներում որոնեք Ձեր մասին զգայուն տեղեկատվությունը և հեռացրեք այն, օրինակ՝ նույնականացման քարտի սկան, բանկային տվյալներ, առողջապահության ապահովագրություն: Եթե դա այնպիսի բան է, որ հետո Ձեզ պետք է գալու, միշտ կարող եք ներբեռնել կամ տպել այն՝ նախքան ջնջելը:

Խորը մաքրումը ավելի մանրամասն մաքրումն է, և ցանկալի է, որ դա անեք տարին մեկ անգամ: Արխիվացրե՛ք Ձեր փոստային հասցեում կամ սոցմեդիայի օգտահաշիվներում ցանկացած բան, ներբեռնե՛ք այն Ձեր համակարգչի մեջ, հեռացրե՛ք օգտահաշվի ամբողջ կոնտենտը և սկսե՛ք զրոյից:

Խորհուրդ. ոչ միայն պարզապես ջնջեք, դատարկեք նաև Ձեր trash զամբյուղը և հեռացրեք ժամանակավոր ֆայլերը:

Որոշողը Դուք եք՝ արդյուք ուզում եք Ձեր արխիվները և փաստաթղթերը տեղափոխել ամպային համակարգ, թե պահել այն կրիչի կամ արտաքին կոշտ սկավառակի վրա: Որտեղ էլ որ պահեք՝ համոզվեք, որ չեք կորցնելու այն, և որ այն պաշտպանված է ուժեղ գաղտնաբառով:

Մենք հաճախ մոռանում ենք, որ համացանցը իզուր չէ՝ որ «ցանց» են անվանում: Այսպես թե այնպես, մենք բոլորս կապված ենք միմյանց հետ. ոչ միայն որպես «ընկերներ» սոցիալական ցանցներում, այլև էլեկտրոնային հասցեի կոնտակտներով, մեր տարածած լուսանկարներով: Պաշտպանելով ձեր օգտահաշիվները՝ ուժեղացրեք գաղտնաբառերը և հեռացրեք անձնական տվյալները: Դրանից կշահեք ոչ միայն Դուք, այլև Ձեզ հետ կապված մարդիկ նույնպես կստանան լրացուցիչ անվտանգություն:

Մաքրելով Ձեր էլեկտրոնային փոստը կամ սոցիալական ցանցերը՝ մտածեք էլ ինչ կարող եք ներբեռնել կամ հեռացնել, ինչպես դա կարող է օգնել Ձեր ընկերներին կամ գործընկերներին. Ձեր քրոջ բանկային տվյաները, գրասենյակի մուտքի ծածկագիրը կամ երեխայի անձնագրի սկանը. այդ տվյալները, հայտնվելով ուրիշի ձեռքում, կարող են լուրջ խնդիրներ ստեղծել: Պատմե՛ք այդ մասին:

Թվային անվտանգությունն ուժեղացնելու համար բավական է մի քանի քայլ ձեռնարկել: Կիսվեք Data Detox-ի տվալներով Ձեր ընկերների, գործընկերների և ընտանիքի անդամների հետ, որպեսզի օգնեք նրանց փոխելու իրենց սովորույթները և պաշտպանելու իրենց համար կարևոր տվյալները: