Babestu online biltegiratzen duzuna
Etxeko artikulu baliotsuak zaintzen dituzun bezala, gauza bera egin behar duzu birtualki biltegiratzen ari zaren informazioarekin, direla finantza-erregistroak, pasaportea eskaneatzea, helbideak edo telefono-zenbakiak.
Zure kontuak babesten badituzu ere, zerbitzu-hornitzaileak batzuetan pirateatu egiten dira; beraz, ideia ona da online gordetzen duzun identifikazio- edo konfidentzialtasun-informazioaren kopurua mugatzea. Izan ere, datu horiek guztiak beste pertsona baten zerbitzarian daude, ez zure gailuan, eta, beraz, gutxiago kontrola dezakezu nor sar daitekeen datu horietara.
Hitz egin dezagun linean daukazuna ordenatzeaz; modu honetan, baliozko objektu gutxiago egongo dira norbaitek lapurtu ditzan, zure kontuan sartzen badira.
UDABERRI GARBIA DENBORALDI BAKOITZERAKO
Ezabatzeko edo babesteko garrantzitsuak diren datu motek harritu egin zaitzakete. Klikatu azpiko informazioak, horietako bakoitzak ezabatzea zergatik den garrantzitsua ikusteko.
ID profila
ID profila
Hori da garrantzitsuena zure lineako kontutik ahalik eta lasterren ezabatzeko. Horrek esan nahi du ez bakarrik zure ID argazkiak edo eskaneatzeak, baizik eta horien barruan dagoen informazioa baita ere.
Izan ere, komunikatzen ari zaren konpainiek ez dizute zertan gauza hauek eskatu behar: zure identifikazio nazionala, gidatzeko lizentzia, pasaportea, gizarte-aseguruko zenbakia edo antzeko identifikazioak posta elektronikoz bidaltzeko.
Enpresek eta agentziek gune seguru bat izan behar dute zure identifikazio-informazioa jasotzeko (https izan behar du web-helbidean). Segurtasunik gabe bidaltzea saihestu ezin baduzu, ezabatu itzazu erabat zure kontutik, jaso dituzula baieztatu bezain laster.
Zure kontaktuak
Zure kontaktuak
Harrigarria dirudi zure kontaktuen zerrenda garbitu behar duzula esatea; azken batean, zure kontaktuak funtsezkoak baitira zure sare sozialetarako eta posta elektronikorako. Kontu zaharrak askotan erabiltzen dira ezagutzen dituzun pertsonei mezu elektroniko desegokiak edo spam mezuak bidaltzeko. Eta LinkedIneko konexioak informazio konfidentziala lapurtzeko erabili dira ere. (1)
Ideia ona da aldizka zure helbide-libretako kontaktuak berrikustea, bai eta sare sozialetako konexioak ere, eta jada kontakturik ez duzun pertsonen kontaktuak ezabatzea. Edo dagoeneko erabiltzen ez dituzun kontuetako zure kontaktu-zerrendak deskargatu eta ezabatzea.
Zerga-aitorpenak eta kreditu-txostena
Zerga-aitorpenak eta kreditu-txostena
Zure ID-ak bezala, informazio hori zure izenean finantza-kontu faltsu berriak sortzeko erabilia izan daiteke. Deskargatu eta ezabatu.
Zure bankutik, kreditu-txarteletik edo PayPal edo Venmo bezalako ordainketa-zerbitzuetatik datorren posta elektronikoa
Zure bankutik, kreditu-txarteletik edo PayPal edo Venmo bezalako ordainketa-zerbitzuetatik datorren posta elektronikoa
Zure kontua bortxatzen bada, mezu elektroniko horiek delitugileari adieraz diezaiokete zure beste kontuak non aurki ditzakeen, eta, ziur asko, zure helbide elektronikoa izango da kontu horiek berreskuratzeko konfiguratu duzuna.
Gorde informazio garrantzitsua zure ordenagailuan; gero, ezabatu mezu elektroniko horiek.
Mezu elektroniko zaharren bidez egin bilaketak dokumentu horietarako, deskargatu eta ezabatu baita ere. Segi irakurtzen hau nola egin jakiteko!
Sare sozialen edo posta elektronikoaren kontu zaharrak
Sare sozialen edo posta elektronikoaren kontu zaharrak
Baliteke MySpac-en edo Friendster-ren ez egotea, baina kontu horiek oraindik existitzen dira, eta pribatuan mantendu nahi dituzun informazioa ere izan dezakete.
Kontu hauek ixtea edo haien edukia ezabatzea garrantzitsua da zure arrastoa garbitzeko. Oraindik gorde nahi badituzu, eguneratu gutxienez pasahitza.
Zure laneko edo eskolako mezu elektronikoak
Zure laneko edo eskolako mezu elektronikoak
Enpresa eta eskola txikienak askotan ez daude eguneratuta pribatutasun eta segurtasun praktika onenekin. Berrikusi zure laneko edo eskolako mezu elektroniko zaharrak, identifikazio-zenbakiak, pasahitzak, eta, ondorioz, deskargatu eta ezabatu.
Orain hitz egin dezagun hau egiteko moduaz.
NOLA EGIN GARBIKETA BIRTUALA
Sarean duzuna ezabatzeko edo mantendu nahi duzuna kontserbatzeko bi modu daude.
"Garbiketa puntuala": informazio espezifikoa bilatu
Pribatuan mantentzeko zein informazio den garrantzitsuena aztertzean, pentsatu zure diru-zorroan babesten dituzun elementuetan: zure identifikazioa, zure banku-txartelak edo zure osasun-aseguruko txartela, batzuk izendatzearren. Horien bertsio birtualak ezkutatzeko modu bat zure posta elektronikoko kontua ezabatzea da, lapurretarik gertatu baino lehen.
Hasteko, bilatu zure sarrera-erretiluan zure bankuaren edo kreditu-txartelaren konpainiaren izena. Erraza izango litzateke norbaitentzat zure kontuan sartzea eta zure dirua non dagoen gordeta aurkitzea?
Banakako mezu elektronikoak hautatzeko aukera ematen duten egiaztapen-laukitxoen gainetik, oro har, egiaztapen-laukitxo bat dago, bilaketan guztia hautatu ahal izateko. Ekintza hori egiteko erabakia hartzen baduzu, baliteke begiratu azkar bat eman nahi izatea eta gorde nahi dituzun mezu elektroniko espezifikoak bereiztea "ezabatu" sakatu aurretik.
Facebook-ek, Instagram-ek eta beste webgune batzuek ere aukera izan dezakete "zure datuak administratzeko" eta "zure datuetara sartzeko", kontaktuak edo etiketak ezabatzeko, zure kokapen-datuak nola erakusten diren aldatzeko edo informazio jakin bat kontrolatzeko, hala nola ekitaldiak edo kategoriaren araberako orriak.
"GARBIKETA SAKONA": ARTXIBATU, DENA EZABATU ETA BERRIRO HASI
Partekatzen duzunaren gaineko kontrol gehiago lortzeko, kontuan izan dena kontu batean artxibatzea, zure ordenagailura deskargatzea eta kontuko edukia ezabatzea. Horrela, berriro has zaitezke, eta kontu handiagoz ibili, iristen den informazio konfidentzial berria deskargatu eta ezabatzean, irakurri ondoren (bankuko laburpenak, adibidez).
Google:
- Hasi saioa myaccount.google.com →
- Datuak eta pertsonalizatu →
- Deskargatu zure datuak
Orri horretan, hainbat datu-mota esportatzeko aukera emango dizute, hala nola zure fitxategiak Drive-n, zure Gmail, zure kontaktuak eta zure Fit jarduera-datuak. Dena deskargatu dezakezu, edo pixka bat hartu besterik ez. Zuri buruzko hainbeste informazio biltzen dutenez, Google-ek denbora beharko du informazio hori biltzeko, eta gero mezu elektroniko bat bidaliko dizu artxiboa deskargatzeko prest dagoenean.
Web-posta zerbitzu askotarako, mahaigaineko posta elektronikoko programa bat erabil dezakezu, Thunderbird adibidez, zure posta elektronikoa ordenagailura deskargatzeko (baita posta elektronikoko aplikazio nagusi gisa erabiltzen jarraitzeko ere). Edo MailStore bezalako aplikazio bat erabil dezakezu artxiboa zabaltzeko.
EZ BOTA BAKARRIK, ZAKARRA ERE HUSTU!
Posta elektronikoko kontuek eta beste webgune eta aplikazio batzuek, askotan, "zakarrontzi" bat izaten dute, denboraldi batez ezabatu dituzun gauzak gordetzeko. Hori lagungarria izan daiteke zerbait istripuz ezabatu baduzu.
Automatikoki ezabatzeko denbora asko aldatzen da tresnen artean. Gmail-en, adibidez, 30 egun dira, baina Google Photos-en 60 egun dira (eta Google Drive-en, zaborra ez da automatikoki husten). Hori oztopo bat izan daiteke artxibo pribatuak ezabatu nahi izanez gero.
Fitxategi konfidentzialak ezabatzen dituzunean, begiratu beti zakar karpeta. "Zakarrontzia hustu" edo "etengabe ezabatu" aukera egon daiteke: hori da bilatzen ari zarena.
Gmailen, "Paper-ontzia" karpetan klik egiten duzunean, esteka bat emango dizu pantailaren goialdean, "orain zaborra hutsa dago" dioena. Egiaztatu aplikazio edo gune bakoitzaren konfigurazioa; era berean, ezabatze-aldia ezartzeko modu bat egon daiteke, laburragoa izan dadin, demagun, egun bat, 30 izan beharrean.
EUSKARRIA HOR DAGO, BEHAR BADUZU
Webgune askok, hala nola Facebook-ek eta Instagram-ek, jarraibide batzuk dituzte zer egin eta norekin harremanetan jarri jakiteko, zure kontua edo beste norbaitena hartu dutela uste baduzu. Lagun bati eska iezaiozu txosten bat aurkezteko, zuk ezin baduzu. Aukerak 'Kontua' edo 'Laguntza zentroa' arloetan azalduko dira.
KONTU PIXKA BATEK ASKO LAGUNTZEN DU
Balio birtualeko objektuak babestea ez da askoz zailagoa diru-zorroak edo giltzak babestea baino. Pasahitzak hobetzeak ere eragin handia izan dezake. Ez etsitu, asko egin behar da eta.
Artikulua hau gustatu bazaizu, ikusi ondorengoak:
